ۆاليۋتا باعامى
  • USD -

    487.5
  • EUR -

    527.5
  • RUB -

    5.07
قازاقستان مۇناي مەن ۋراننىڭ ءىرى ءوندىرۋشىسى - رومان ۆاسيلەنكو
فوتو: gov.kz 12 قىركۇيەك 2024
قازاقستان مۇناي مەن ۋراننىڭ ءىرى ءوندىرۋشىسى - رومان ۆاسيلەنكو

سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى رومان ۆاسيلەنكو شەتەلدىك جۋرناليستەرمەن كەزدەسۋدە قازاقستان مەن ەۋروپالىق وداق اراسىنداعى، اسىرەسە ەنەرگەتيكا جانە ماڭىزدى شيكىزات سياقتى سالالارداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ ارتىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى، دەپ حابارلايدى Ulys.

«ەنەرگەتيكاعا كەلەتىن بولساق، قازاقستان مۇناي مەن ۋران سياقتى ءداستۇرلى ەنەرگيا كوزدەرىنىڭ ءىرى ءوندىرۋشىسى بولىپ تابىلادى. «نەگىزگىسى – ءداستۇرلى ەنەرگەتيكا، ياعني مۇناي مەن گازدى، ءبىراق ەڭ الدىمەن مۇنايدى، سونىمەن قاتار ۋراندى بىلدىرەدى. ۋراندى تەك فرانسياعا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار سلوۆاكيا مەن چەحيا سياقتى اتوم ەنەرگەتيكاسىن پايدالاناتىن ەلدەرگە دە جەتكىزۋدى كەڭەيتۋ جوسپارلارى بار»، - دەدى ديپلومات.

ول سونداي-اق نەمىس كومپانياسى باسقاراتىن اۋقىمدى «جاسىل سۋتەگى» جوباسىنا سىلتەمە جاساي وتىرىپ، قازاقستاننىڭ جاسىل ەنەرگەتيكانى ءارتاراپتاندىرۋ جونىندەگى كۇش-جىگەرىن اتاپ ءوتتى. بۇل Svevind كومپانياسى جۇزەگە اسىراتىن 50 ميلليارد ەۋرونى (55 ميلليارد اقش دوللارى) قۇرايتىن جوبا،  ر.ۆاسيلەنكونىڭ ايتۋىنشا، جالپى قۋاتى 30 گيگاۆاتت ەلەكتر ەنەرگياسىن وندىرەتىن كۇن جانە جەل ەلەكتر ستانسيالارىن سالۋدى كوزدەيدى.

«بۇل نەگىزىنەن 2032 جىلدان باستاپ نەگىزىنەن ەۋروپاعا ەكسپورتتالاتىن جىلىنا ەكى ميلليون تونناعا دەيىن جاسىل سۋتەگى ءوندىرۋ ءۇشىن پايدالانىلادى»، - دەپ قوستى ءمينيستردىڭ ورىنباسارى.

ر.ۆاسيلەنكو ءارى قاراي «جاسىل» جانە سيفرلىق تەحنولوگيالارعا كوشۋى ءۇشىن قاجەتتى ماڭىزدى شيكىزات رەسۋرستارىنىڭ قازاقستاندا كەڭ قورلارى بارىن اتاپ ءوتتى. «قازاقستان ءقازىردىڭ وزىندە ەۋروپالىق وداق ماڭىزدى دەپ انىقتاعان 34 شيكىزاتتىڭ ىشىنەن 18ء-ىن بارلاپ، وندىرۋدە. سونداي-اق، قازاقستان مينەرالدى رەسۋرستار قاۋىپسىزدىگى بويىنشا سەرىكتەستىك فورۋمىنا قوسىلدى»، - دەدى ول.

قازاقستاندىق ديپلومات وسى سالاداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ ودان ءارى دامي بەرەتىنىنە وپتيميستىك سەنىم ءبىلدىردى. ول گەرمانيامەن بايلانىستاردىڭ كەڭەيۋى تۋرالى ايتىپ، 2023 جىلعى ماۋسىمدا پرەزيدەنت فرانك-ۆالتەر شتاينمايەردىڭ قازاقستانعا ساپارى كەزىندە نەمىس HMS Bergbau كومپانياسى مەن قازاقستاندىق كومپانيا اراسىندا جاسالعان كوممەرسيالىق كەلىسىمشارتتارعا نازار اۋداردى. بۇل كەلىسىمشارتتار قازاقستاننىڭ ليتيي كەن ورىندارىن بارلاۋعا باعىتتالعان.

بۇل ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى جالعاستىرۋ جانە كەڭەيتۋ جوسپارلانۋدا، ال كەلەسى اپتادا گەرمانيا كانسلەرى ولاف شولستىڭ ىسكەر توپ كوشباسشىلاردان قۇرالعان اۋقىمدى دەلەگاسيانىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن استاناعا ساپارى كۇتىلۋدە.

RELATED NEWS
 قازاق-بريتان قاتىناسىنىڭ جاڭا كەزەڭىن كورسەتەتىن كەلىسىمگە قول قويىلدى
24 ءساۋىر 2024
 قازاق-بريتان قاتىناسىنىڭ جاڭا كەزەڭىن كورسەتەتىن كەلىسىمگە قول قويىلدى

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى – سىرتقى ىستەر ءمينيسترى مۇرات نۇرتىلەۋ استاناعا رەسمي ساپارمەن كەلگەن ۇلىبريتانيا جانە سولتۇستىك يرلانديا قۇراما كورولدىگىنىڭ سىرتقى ىستەر، دوستاستىق جانە حالىقارالىق دامۋ ءمينيسترى ديەۆيد كەمەرونمەن كەلىسسوزدەر وتكىزدى. بۇل تۋرالى ءسىم حابارلادى.

كەزدەسۋ بارىسىندا تاراپتار ەكىجاقتى، وڭىرلىك جانە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن، سونداي-اق قازاقستان مەن ۇلىبريتانيا اراسىنداعى قارىم-قاتىناستارىنىڭ بارلىق اۋقىمىن جانداندىرۋ شارالارىن تالقىلادى.

م.نۇرتىلەۋ سوڭعى جىلدارى ءارتۇرلى سالالارداعى ارىپتەستىكتىڭ ۇدەمەلى تەرەڭدەۋىنە ىقپال ەتكەن ۆەدومستۆوارالىق جانە پارلامەنتارالىق بايلانىستاردىڭ جوعارى سەرپىنىن قۇپتادى جانە ەكى ەلدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىكتەرى دەڭگەيىندەگى ديالوگتى ودان ءارى كەڭەيتۋگە دايىن ەكەنىن راستادى.

ەۋروپالىق وداقتىڭ ورتالىق ازيا بويىنشا جاڭا قارارى: ماجىلىسىمەندەر نە دەيدى
17 قاڭتار 2024
ەۋروپالىق وداقتىڭ ورتالىق ازيا بويىنشا جاڭا قارارى: ماجىلىسىمەندەر نە دەيدى

17 قاڭتاردا ەۋروپالىق پارلامەنت دەپۋتاتتارى «ەۋروپالىق وداقتىڭ ورتالىق ازيا بويىنشا ستراتەگياسى: سەرىكتەستىكتى نىعايتۋدىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرى» اتتى قارارىن قابىلداۋعا داۋىس بەردى.
 
ءتيىستى مامانداردىڭ ايتۋىنشا، قۇجات «جاھاندىق جانە وڭىرلىك گەوساياسي وزگەرىستەر كونتەكستىندە ەۋروپالىق وداق پەن ورتالىق ازيانىڭ نەعۇرلىم تىعىز ىنتىماقتاستىعىنىڭ مۇمكىندىكتەرى مەن پروبلەمالارىن قاراستىرۋ» ماقساتىندا ازىرلەنگەن.

بۇل قارار تۋرالى ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتتارى نە دەيدى؟ وسى رەتتە Ulys ءوز وقىرماندارىنا بىرنەشە دەپۋتاتتىڭ پىكىرىن جيناقتاپ بەرگەندى ءجون سانايدى.

پارلامەنت دەپۋتاتى ايگۇل قۇسپان حالىقارالىق ماڭىزدى قارارعا قاتىستى مىناداي پىكىر ايتتى.

«قۇجاتتا ەۋروپالىق پارلامەنتشىلەر ەو ەلدەرىن «گەوستراتەگيالىق ماڭىزدىلىعىن» ەسكەرە وتىرىپ، ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرىمەن ءوزارا ءىس-قيمىلدى جانداندىرۋعا شاقىرادى. ەۋروپالىق پارلامەنت وا ەلدەرىمەن پارلامەنتارالىق بايلانىستاردى دامىتۋعا جاردەمدەسۋگە دايىن ەكەندىگىن ءبىلدىردى. پارلامەنتتەر جەلىسى بويىنشا قازاقستان مەن ەۋرووداق اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق بەلسەندى دامىپ كەلەدى.

اتاپ ايتقاندا، ەو سىرتقى ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى، ەۋروپالىق حالىق پارتياسىنىڭ ۆيسە-پرەزيدەنتى ديەۆيد ماكالليستەر باستاعان دەلەگاسياسى قازاقستانعا 2023 جىلعى تامىزدا كەلدى.

سىم-دەگى كەزدەسۋ بارىسىندا ەۋروپالىق ارىپتەسىم قازاقستان مەن ەۋروپالىق وداق اراسىنداعى ساياسي ديالوگتىڭ وزەكتى جاي-كۇيىنە جوعارى باعا بەردى، سونداي-اق ەكىجاقتى جانە وڭىرلىك ىنتىماقتاستىقتىڭ باسىم باعىتتارى بويىنشا قارقىندى ءوزارا ءىس-قيمىلدى قۇپتادى. «قازاقستان ەۋرووداقتىڭ ايماقتاعى سەنىمدى جانە تۇراقتى سەرىكتەسى، كەڭ ازياعا قاقپا اشاتىن ءرول اتقارادى. ورتالىق ازيا ەۋروپا ءۇشىن ماڭىزدى. ال ەۋروپا ورتالىق ازيا ءۇشىن ماڭىزدى»، - دەدى سول كەزدە ەۋروپالىق ساياساتكەر...

ەۋروپالىق دەپۋتاتتار دايىنداعان جاڭا بايانداما ەۋروپارلامەنتتىڭ قازاقستان مەن ەۋرووداق اراسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ كەڭ سپەكترىن دامىتۋدا اسا ماڭىزدى ءرول اتقارا الاتىنىن، سونداي-اق ەلىمىزدىڭ ورتالىق ازياداعى وڭىرلىك ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ جونىندەگى كۇش-جىگەرىن قولداي الاتىنىن كورسەتتى»، - دەپ جازدى ايگۇل قۇسپان.

ال تاعى ءبىر ءماجىلىس دەپۋتاتى ايدوس سارىم بۇل قاراردىڭ بۇرىنعىعا قاراعاندا وزگەشە ەكەنىن تىلگە تيەك ەتەدى.

«وتكەن جىلدارداعى ۇقساس قۇجاتتارمەن سالىستىرعاندا، 2024 جىلعى ورتالىق ازيا بويىنشا ەو قارارى ءوزىنىڭ سيپاتىمەن ەرەكشەلەنەدى.
مۇندا العاش رەت ورتالىق ازيا كەلەسىدەي ءوڭىر رەتىندە قاراستىرىلادى: 1) ءوزىنىڭ وڭىرلىك بىرەگەيلىگىن – قازىرگى زامانعى حالىقارالىق جانە وڭىرلىك قاتىناستاردىڭ جەكەلەگەن ماسەلەلەرى بويىنشا تاۋەلسىز ۇستانىمدارىن ويداعىداي قالىپتاستىرعان؛ 2) ساۋدادا، ينۆەستيسيالاردا، بيزنەستە جانە يننوۆاسيالاردا وڭىرلىك مۇمكىندىكتەردى بىرىكتىرگەن.
ەۋروپالىق پارلامەنت ەۋروپالىق وداق پەن ورتالىق ازيا ءۇشىن جاھاندىق جانە وڭىرلىك سىن-قاتەرلەر مەن قاۋىپتەردىڭ ۇقساستىعىن مويىندايدى، بۇل ۇزاق مەرزىمدى، قۇرىلىمدىق جانە ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىق ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر تۋعىزادى.
وسىعان بايلانىستى ەۋروپانىڭ زاڭ شىعارۋشى ورگانى ەۋروپالىق وداقتى «گەوستراتەگيالىق ماڭىزدىلىعىن» ەسكەرە وتىرىپ، ورتالىق ازيامەن ءوزارا ءىس-قيمىلدى جانداندىرۋعا جانە ساياسات پەن ەكونوميكا سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ ارقىلى ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرىمەن ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى ىلگەرىلەتۋگە شاقىرادى»، - دەيدى ايدوس سارىم.

دەپۋتات ءوز ءسوزىن ەۋروپالىق وداقتىڭ ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرىمەن ءوزارا ءىس-قيمىلىنىڭ قاجەتتىلىگىنە قاتىستى ەۋروپالىق پارلامەنتشىلەردىڭ ۇندەۋىن تەك قانا قۇپتاۋعا بولاتىندىعىن سوزىندە انىق ايتا كەلە بىلاي دەيدى.
«...سونىمەن بىرگە، ءبىز «ساياسي قۋدالاۋ» جانە «ساياسي تۇتقىندار» دەپ اتالاتىن ماسەلە بويىنشا كەلىسپەيتىنىمىز انىق.
قازاقستان زاڭناماسىندا وعان سايكەس ەلىمىزدىڭ ازاماتتارى قانداي دا ءبىر ساياسي كوزقاراستارى ءۇشىن قۋدالاناتىن بىردە-بىر جارلىق، بىردە-بىر زاڭ جانە نورماتيۆتىك قۇجات جوق. ەلدە كونستيتۋسيامەن سەنزۋراعا تىيىم سالىنادى.
كەرىسىنشە، رەفورمالار ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ جۇيەسىن، وي ءبىلدىرۋ مەن جينالىس بوستاندىعىن نىعايتتى. پارلامەنت بەلسەندى ساياسي پىكىرتالاستار مەن حالقىمىز ءۇشىن ماڭىزدى ماسەلەلەر بويىنشا پوليارلىق پىكىر ءبىلدىرۋ الاڭىنا اينالۋدا. زاڭ ۇستەمدىگى قاعيداتى - سوت جۇيەسىنىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن كاسىبيلىگى دايەكتى تۇردە نىعايتىلۋدا.
قازاقستاننىڭ الدىندا تۇرعان باستى مىندەت-زاڭ ۇستەمدىگى مادەنيەتىن نىعايتۋ. زاڭ مەن ءتارتىپتىڭ ديكتاتۋراسى زاڭنىڭ بارلىعىنا بىردەي قولدانىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ كەرەك – ەشكىم بۇدان تىس قالماۋى كەرەك. قازاقستان وسىعان ۇمتىلادى جانە وسى باعىتتا كۇن سايىن جۇمىس ىستەيدى»،- دەيدى ا.سارىم.

بريۋسسەلدە ەۋرووداقتىڭ ورتالىق ازيا بويىنشا جاڭا ستراتەگياسى تانىستىرىلدى
16 مامىر 2019
بريۋسسەلدە ەۋرووداقتىڭ ورتالىق ازيا بويىنشا جاڭا ستراتەگياسى تانىستىرىلدى

بريۋسسەلدە ەۋرووداقتىڭ ورتالىق ازيا بويىنشا جاڭا ستراتەگياسى تانىستىرىلدى. 17 بەتتەن تۇراتىن قۇجات «ەۋرو وداق پەن ورتالىق ازيا: بەكەم ارىپتەستىك ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر» دەپ اتالادى. اتالعان حالىقارالىق ۇيىم العاشقى ستراتەگياسىن 2007 جىلى قابىلداعان بولاتىن. ودان بەرى دە ءبىراز ۋاقىت ءوتتى، گەوساياسي احۋال دا قاتتى وزگەردى، ورتالىق ازيا ايماعىنىڭ ماڭىزى دا ارتا ءتۇستى. سوندىقتان، ايماق ەلدەرىمەن بايلانىسقا جاڭا كوزقاراس، جاڭاشا قادام جاساۋ كەرەك بولدى. ەكى جىل ىشىندە ەو ديپلوماتتارى مەن ايماق ەلدەرىنىڭ ماماندارى قۇجاتتى دايىنداۋعا بەلسەندى تۇردە اتسالىسىپ، جاڭا يدەيالار مەن سونى مازمۇندى ۇسىنىستار جولدادى. جاڭا ستراتەگيا ورتالىق ازيا مەن ەو ىنتىماقتاستىعىن جاڭا دەڭگەيگە شىعارارىنا سەنىم مول. جاڭا قۇجاتتى ەو كەڭەسى ماۋسىم ايىندا ماقۇلداپ، 7 شىلدەدە بىشكەكتە وتەتىن ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرىمەن كەزدەسۋدە ەو ديپلوماتياسىنىڭ باسشىسى فەدەريكا موگەريني رەسمي تۇردە تانىستىرادى دەپ جوسپارلانعان.

ءبىز تۋرالى
ulys.kz — اقپاراتتىق، ساراپتامالىق جانە تانىمدىق باعىتتاعى ماتەريالداردى بەرەدى.
 
مۋلتيمەديالىق جوبا زامان تالابىنا ساي جاسالعان. قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق نارىعىن ساپالى
كونتەنتپەن قامتاماسىز ەتۋگە ۇلەس قوسۋعا باعىتتالعان. مۇنداعى ساراپتامالىق، تانىمدىق
ماقالالار سان سالانى قامتيدى. گەوستراتەگيا، گەوەكونوميكا، گەوساياسات، حالىقارالىق
قاتىناستار مەن ەلدىڭ ىشكى-سىرتقى ساياساتى، ەكونوميكا، جاھاندا بولىپ جاتقان تەكتونيكالىق
وزگەرىستەر مەن ترەند تاقىرىپتار ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىنان تەرەڭ تالدانىپ قازاق
وقىرماندارىنا جەتكىزىلەدى. ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمىنە ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى.